اسکولیوز چیست؟ درمان انحراف ستون فقرات بدون جراحی
اسکولیوز نوعی انحنا جانبی در ستون فقرات است که به طور کلی و طبیعی ستون مهره دارای انحنا در کمر و شانه ها می باشد. انحنا در قسمت طرفین ستون فقرات غیرعادی است و به سادگی با حرکات اصلاحی و ورزش های اسکولیوز قابل درمان نمی باشد. در این حالت انحنا غیرطبیعی و جانبی ستون فقرات، شکلی مانند حروف S یا C به خود می گیرد که به این عارضه اسکولیوز می گویند. اسکولیوز از اختلالات شایع در ستون مهره ها می باشد و در دوران رشد بیشتر دیده می شود. در این مقاله به بررسی و روش درمان اسکولیوز می پردازیم.
بیماری اسکولیوز (scoliosis) چیست؟
اسکولیوز بیماری است که انحنا جانبی و طرفین در ستون فقرات باعث عدم تقارن در شانه و کمر می شود و اغلب انحراف ناخوشایندی در حالت نشسته و ایستاده ظاهر می گردد. این بیماری در تمام سنین رخ می دهد ولی معمولا در سنین رشد بین 10 تا 15 درصد بیشتر رایج است. زاویه انحراف در این بیماری اگر به 10 درجه و یا بیشتر برسد فرد مبتلا به اسکولیوز است. بیماری اسکولیوز در بعضی از افراد به دلایل خاص و در 80 درصد دیگر به دلایل ناشناخته ای ایجاد می شود که از نوع خفیف تا شدت دار وجود دارد بیماری اسکولیوز علاوه بر داشتن ظاهر غیر متقارن و انحراف، کمی سخت و دردناک است این بیماری بر حسب عارضه و درد به سه دسته تقسیم می شود:
اسکولیوز خفیف: میزان و درجه انحراف در این نوع اسکولیوز کم می باشد، و به مرور زمان با فرسایش و گرفتگی عضلات می تواند مشکل ساز شود و باعث از بین رفتن تعادل و ناتوانی در انجام بعضی از کارها و ایجاد اندام و ظاهری نامناسب و نامتعادل شود.
اسکولیوز متوسط: میزان کجی ستون فقرات در اسکولیوز متوسط 20 تا 40 درجه است و در این نوع اسکولیوز استفاده از انواع ارتوز و بریس به خصوص در افرادی که در سن رشد قرار دارند برای کاهش درد و استقرار ستون مهره ها می تواند نقش بزرگی داشته باشد.
اسکولیوز شدید: در اسکولیوز شدید تشخیص زود هنگام بسیار دارای حائز اهمیت می باشد. زاویه انحنا بیشتر از حد معمول است، در این نوع اسکولیوز با مشکلات بیشتری مواجه می شوید و برای پیشگیری از پیشرفت بیشتر آن در بعضی از موارد عمل جراحی توسط جراح ستون فقرات تجویز می شود که شاید چندان تاثیری نداشته باشد.
انواع انحراف جانبی در ستون فقرات کدامند؟
بیماری اسکولیوز به سه نوع ساختاری، غیر ساختاری و مادرزادی تقسیم بندی می شود.
اسکولیوز ساختاری: در این نوع اسکولیوز انحراف ستون فقرات به دلیل ساختاری و تغییرات دائمی که در اسکلت بدن به وجود می آورد غیرقابل تغییر و غیر قابل برگشت است و فقط تا حدی می توان کاهش درد را کنترل کرد.
اسکولیوز غیر ساختاری و برگشت پذیر: این نوع اسکولیوز تا حدی قابل درمان است در این نوع، بیماری ستون فقرات به طور طبیعی کار می کند. اما دلیل انحنا می تواند به دلایل التهابات، اسپاسم و کوتاهی پا باشد زمانی که این مشکلات درمان شوند اسکولیوز معمولا از بین خواهد رفت این نوع اسکولیوز قابلیت درمان را با رعایت و انجام چندین نکات دارد زیرا ستون مهره ها هنوز خاصیت انعطاف پذیری دارند و می تواند این انحراف جانبی برطرف شود.
اسکولیوز مادرزادی: اسکولیوز مادرزادی که ناشی از یک اختلال و عارضه استخوان در هنگام تولد است. عارضه‌ای که درون رحم هنگام شکل گیری ستون مهره ها رخ می دهد و باعث انحنای غیرطبیعی آن می شود اسکولیوز مادرزادی که از بدر تولد برای نوزادان اتفاق می افتد اختلالات ستون فقرات بر اثر تقسیم نادرست و درست و کار نکردن موجب این بیماری می شود پزشکان بعد از تولد آن را شناسایی می‌کنند اما ممکن است تا نوجوانی، تشخیص داده نشود ستون فقرات خاصیت انعطاف پذیری خود را از دست داده است و بیمار هر وضعیتی که به خود بگیرد انحراف جانبی ستون مهره از بین نمی رود.
دلایل انحراف در ستون فقرات چیست؟
- عوامل غیر طبیعی
- عوامل عصبی
- وضعیت نامناسب خوابیدن یا ایستادن
- فعالیت های سنگین و ورزشی
- عوامل ارثی
- دیستروفی عضلانی
- وجود سندروم
- وجود نقص در تولد
- سوابق خانوادگی
- عوامل ژنتیک و بیلوژیک
- بیماری های عفونی و وجود عفونی
- انواع تومور
- مادرزادی
- حمل اشیا سنگین
- فلج مغزی
عوامل تعیین کننده در شدت این بیماری
عوامل زیادی به مرور زمان بر اثر انحراف باعث شدت دار شدن بیماری اسکولیوز می شود این عوامل عبارتند از:
- درصد بروز و شیوع بیماری اسکولیوز در زنان بالاتر از مردان می باشد.
- خم شدن مکرر سر به سمت جلو در این نوع حالت باعث فشار زیاد در قسمت عضلات گردن و پشت بدن وارد می کند.
- بروز بیماری در بدر تولد و در سنین رشد
- ساییدگی و از بین رفتن قوس در قسمت کمر و ستون فقرات
- شل بودن و ناپایداری بیش از حد عضلات و مفاصل
- قرار گرفتن بدن در حالت اندام کتابی به صورتی که فرد گردن خود را خم می کند و از بالای سر نگاه می کند.
- عدم لمس در قسمت سینه و چانه
- نداشتن حالت انعطاف پذیری
- تحت فشار قرار دادن نخای
عوامل خطرزا برای بروز اسکولیوز چیست؟
سن: بیماری اسکولیز معمولا در سنین قبل از رشد رخ می دهد که با علائمی قابل شناسایی است.
سابقه خانوادگی: این بیماری تا حدی به ژنتیک و عوامل ارثی وابسته می باشد و سوابق بیماری در این بیماری نقش مهمی دارند اما در موارد دیگری نیز احتمال مبتلا شدن بدون سوابق خانوادگی وجود دارد.
جنسیت: بروز این بیماری در هر دو جنسیت قابل مشاهده است اما در جنسیت زنان شایع تر و نیاز به درمان بیشتر دارد.
این بیماری چه مشکلات و عوارضی دارد؟
بیماری اسکولیوز بر اساس شدت از نوع خفیف و شدت دار وجود داشته و باعث بروز مشکلات جانبی دیگر نیز می شود.
آسیب قلبی و ریوی: در اسکولیوز شدت دار به دلیل حالت اندامی نامناسب بدن و قفسه سینه احتمال فشار به قلب و ریه وجود دارد و باعث کارکرد دشوار طبیعی قلب می شود.
اختلالات و مشکلات مهره کمر: در بیماری اسکولیوز احتمال ابتلا افراد در سنین کودکی و بزرگسالی به عارضه کمر درد بیش از افراد دیگر می باشد.
تغییر ظاهر و شکل بدن: در صورت شدت دار بودن بیماری اسکولیوز ساختار قامتی و حالت اندامی بدن تغییراتی را به همراه دارد و حالت نامتقارن را به خود می گیرد. در این حالت نشانه هایی از جمله طویل و کوتاه بودن اندام تحتانی ، قفسه سینه به صورت برجسته تر بوده و عدم تقارن شانه ها برآمدگی در قسمت کتف از پشت و دور کمر و تمایل بدن به یک طرف با اختلالاتی دیده می شود. این تغییرات در بسیاری از افراد باعث تضعیف اعتماد به نفس و افسردگی می شود.
روش های تشخیص انحراف در ستون مهره
در اکثر موارد برای تشخیص انحنای ستون فقرات و بیماری اسکولیوز ابتدا سوابق پزشکی بیمار به طور دقیق بررسی می شود و سوالاتی درباره سابقه خانوادگی و ارثی پرسیده می شود و معاینات اولیه و ارزیابی های بالینی شامل تست جهت دامنه حرکتی و انحرافات ستون مهره ها برای تشخیص و ارزیابی انجام می شود. یکی از رایج ترین تست ها تست آدامز می باشد که در صورت مبتلا بودن به این بیماری میزان انحراف برجسته تر می باشد. برای بررسی اندازه گیری میزان انحنای ستون و شدت بیماری اسکولیوز ضعف عضلانی، بی حسی و کرختی، رفلکس‌های غیر طبیعی در نظر گرفته می شود.
از دقیق ترین روش ها، آزمایش دقیق استخوان با اشعه ایکس و سی تی اسکن ام آر آی، Bone scan انجام می شود. روش انجام رادیولوژی از روش های ارزیابی بسیار دقیق برای انحراف و خمیدگی ستون فقرات است که میزان زاویه نیز تشخیص داده می شود. اگر پزشک به بیماری های زمینه ای مشکوک باشد برای تکمیل تر شدن نتایج از ام آر آی استفاده می شود.
راه های درمان انحراف جانبی در ستون فقرات
برای درمان انحراف ستون فقرات و اسکولیوز روش های درمانی و عمل جراحی وجود دارد. در بعضی از افراد به ویژه بزرگسالان علائمی مانند خستگی مفرط و بی حسی و کمر درد رواج دارد که قبل از هرگونه درمان ابتدا تشخیص قطعی باید انجام بگیرد.
درمان اسکولیوز با روش فیزیوتراپی
در اغلب موارد برای درمان بیماری اسکولیوز از روش غیر جراحی استفاده می شود. این روش بیشتر شامل افرادی است که در ظاهر مشکل خاصی ندارند ولی از کمر دردهای مزمن و خستگی رنج می برند که بر این اساس برنامه مناسب درمانی جهت رفع کمر درد و غیره… تجویز می شود که بیمار می تواند با پیروی از برنامه درمان درمانی و انجام آن به صورت منظم به استقرار و کاهش درد در ستون فقرات تا حدی کمک کند. علاوه بر تمرینات تقویتی، حفظ سلامت عمومی با تغذیه مناسب و استراحت کافی از اهمیت زیادی برخوردار است.
درمان اسکولیوزیس با استفاده از بریس
همان طور که می دانید استفاده از بریس در کاهش دردهای عضلانی و ستون مهره ها تاثیرگذار است در بیماران اسکولیوز که از درد بسیاری رنج می برند استفاده از بریس کمری توصیه می شود تا به کاهش و استقرار ستون فقرات کمک کند.
گزینه جراحی جزو آخرین روش درمانی در صورتی که علت بیماری اسکولیوزیس مشخص شود و روش های غیر جراحی نتیجه بخش نباشد برای درمان بیماری اسکولیوز در نظر گرفته می شود قبل از انجام روش جراحی مشورت با پزشک متخصص ضروری است.
2 نظر
سلام
آقای 40 ساله هستم و اسکولیوز 15 درصد دارم
میخواستم بدونم که در این سن قابلیت درمان دارم یا خیر
و اینکه برای مشاهده عکس رادیولوژیم میتونم از طریق واتساپ اقدام کنم؟
سلام
برای اطلاع از امکان معالجه و درمان میبایست با تعیین وقت به پزشک معالج مراجعه نمایید
قبل از مراجعه می توانید عکس رادیولوژی خود را در واتساپ ارسال فرمایید
نوشتن نظر
جدیدترین مطالب