پروتز چشم مصنوعی چیست و هزینه آن چقدر است؟
پروتز چشم یا همان چشم مصنوعی در حقیقت پروتزی است که برای شبیه سازی یک چشم طبیعی به کار می رود. پروتز چشم، بینایی را به چشم از دست رفته برنمی گرداند، بلکه هدف اصلی استفاده از پروتز چشم، پرکردن حفره ناشی از تخلیه چشم و برگرداندن ظاهر طبیعی صورت و در واقع بازیابی زیبایی آن است. پروتز چشم، در میان پروتزهای زیبایی به دلیل تاثیر خاصی که بر ظاهر فرد می گذارد از اهمیت بالایی دارد.
بنا بر گزارش آکادمی چشم پزشکی آمریکا، سالانه حدود 18 هزار آمریکایی دچار چنین ضایعه ای می شوند پروتزهای چشم بسیار شبیه به چشم طبیعی ساخته می شوند این اثر می تواند استرس های ناشی از نازیبایی و عدم توان، تعادل در چهره ی بیمار را که در نتیجه افتادگی پلک به سمت پایین رخ می دهد را تا حد زیادی کاهش دهد.
همچنین پروتز های چشمی به سبب ایجاد توازن و تقارن آناتومیک درد و پلک فوقانی و کاستن از کشش زیادی روی هر دو پلک فوقانی به بهتر دیدن تنها چشم باقی مانده کمک می کند.
معرفی انواع پروتز چشم مصنوعی
امروزه پروتزهای چشم مصنوعی زیر موجود می باشند که هر مورد از آن ها برای اهداف خاصی مورد استفاده قرار می گیرند.
پروتز شکل‌دهنده چشمی: پروتز شکل‌دهنده چشمی به تشکیل فورنیس های میکروفتالمی و انوفتالمی، کاسه چشم کمک کرده و در جراحی های اویسریشن و انوکلیشن، کانفورمرها حدودا ظرف مدت دو هفته بعد از جراحی بر روی چشم نصب می شوند تا فضای حفره‌ای کاسه چشم و پوسته صلیبیه را تشکیل دهند. پروتزهای کانفورمر می توانند به کاهش ورم ناشی از جراحی یاری کنند و کارایی و عملکرد پلک‌ها را راحت کنند یکی از دیگر اهداف پروتزهای کانفورمر عمل‌کردن تحت عنوان یک پروتز درمانی برای گسترش بافت در موارد میکرو فتالمی، آنوفتالمی یا بافت منقبض شده است. می‌توان از کانفورمرهای با سایز های متوالی برای رویش بافت نرم و بافت استخوانی در مدار استفاده کرد کارایی پلک‌ها و طول شکاف افقی جزئی از ملاحظات اساسی برای به کارگیری از این نوع پروتزها می باشد.
چشم مصنوعی: یک چشم پروتزی سفارشی بع داز تخلیه انوکلیشن یا در موارد آنوفتالمیا نصب می گردد. پروتز چشمی از پلی متیل متاکریلات (PMMA) با رتبه پزشکی پایدار ایجاد شده است.
پوسته صلیبیه: پوسته صلیبیه سفارشی بر روی کره اویسریشن چشم مصنوعی، کره چشم کوچک شده یا این که کره میکرو فتیلمی نصب می شود. عملکرد پوسته صلیبیه مشابه یک عملکرد پروتز چشم مصنوعی می باشد ولی اکثر اوقات به صورت یک لنز تماسی نازک شکل می گیرد.
پروتز کره چشم: پروتز اوربیتال در موارد اکستینتیریشن، بافت انوفتالموس یا این که انقباضی نصب می شود هنگامی که پلک‌ها با پروتز چشم تصنعی سازش ندارند پروتز از سیلیکون با درجه پزشکی ساخته شده و با پیوست های چسبی یا مغناطیسی متصل می شوند.
معرفی بخش‌های مهم یا ساختار این نوع پروتز
چشم مصنوعی در برگیرنده بخش های ذیل می باشد:
- پوسته‌ی بیرونی بیضوی و سفید رنگ که برای شبیه سازی رنگ سفید چشم دیگر طراحی شده است.
- بخش دایره ای مرکزی که برای شباهت با عنبیه و مردمک چشم دیگر رنگ شده است.
- کاشت یک چشم مصنوعی (پروتز چشم) نسبتا مداوم بعد از اینکه چشم به علت جراحت یا بیماری از طریق جراحی برداشته می شود، پیشنهاد خواهد شد این ایمپلنت باعث عملکرد مطلوب پلک می شود.
روش های ساخت پروتز چشم و نحوه استفاده آن
برای ساخت پروتز چشم ابتدا با استفاده از آلژینات (نوعی جلبک دریایی) یا مواد پایه سیلیکونی (که در تماس با بدن ایجاد حساسیت نمی کند) از مناطق آسیب دیده قالب گیری می شود.
سپس طی مراحل مختلفی پروتز نهایی که عمدتا از جنس پلی متیل متا کریلات (PMMA) است، ساخته می شود طول عمر پروتز چشم، به طور متوسط 3 تا 4 سال است، اما باید سالی یکبار برای پولیش و پرداخت سطح پروت زچشم و از بین بردن خطوط و خراش های احتمالی به کلینیک مراجعه کرد. هم چنین به علت تغییرات خاص در حفره چشم، بیماری یا علل دیگر ممکن است پروتز چشم زودتر از 3 سال نیاز به تعویض داشته باشد.
پروتز چشم روی ایمپلنت درون چشمی قرار می گیرد ایمپلنت درون چشمی یک دستگاه گرد محکم مستقلی است که با جراحی و برای همیشه درون کاسه چشم قرار می گیرد. ایمپلنت درون چشم اکثر وقت ها با یک بافت زنده یا ماده بالشتی مصنوعی پیش از قرار گیری پوشانده می شود. فاصله میان جراحی تخلیه چشم و قرار دادن پروتز چشم بستگی به نظر پزشک معالج دارد. معمولا او‌لین پروتز چشم می بایست در بین 2 تا 4 هفته بعد از عمل تخلیه جراحی چشم در کاسه چشم قرار داده شود با به کار گیری از پروتز چشم، هم برای مسائل زیبایی و هم برای مسائل بهداشتی پیشنهاد می شود همین طور لازم به ذکر می باشد که حفره چشم در صورت خالی ماندن برای زمان طولانی کوچک می شود.
استفاده از پروتز چشم برای چه کسانی ضرورت دارد؟
وجود شرایط زیر در اشخاص منجر به ضرورت استفاده از پروتز چشم سفارشی یا چشم مصنوعی خواهد شد:
انوکلیشن: انوکلیشن مشتمل بر تخلیه کل چشم می باشد ایمپلنت در کپسول روزنه‌ها (غشاء فیبروزی پوشاننده صلبیه) قرار داده می شود تا جایگزین حجم از دست رفته بر اثر تخلیه چشم گردد.
چشم نابینا و دردناک: وضعیتی که در آن چشم هیچ تصویری از نور و روشنایی ندارد و نیز احساس درد می کند.
ملانوم چشم: نوعی سرطان ناشی از سلول های ملانوسیت موجود در چشم می باشد.
رتینوپاتی دیابتی: رتینوپاتی دیابتی که علت مهم نابینایی در بزرگسالان ناشی از تغییر و تحول در رگ های خونی شبکیه می باشد.
تومورها: بخش اعظمی از سرطان‌ها می توانند بر ساختار های متعدد چشم تاثیر بگذارند در مواقعی که معالجه از بین بردن تومور ناموفق باشد معمولا نیاز به تخلیه چشم به روش انوکلیشن می باشد.
تروما یا آسیب دیدگی: تروما که شایع‌ترین علت از دست دادن بینایی یک چشم می باشد در شکل های مختلفی پیش می آید مثلا آسیب دیدگی هایی که سبب تخلیه چشم می شوند عبارتند از:
پاره‌گی کره چشم، ترومای نافذ یا سوراخ شدن چشم، تروما بلانت یا غیرنافذ.
پاره‌گی چشم: جراحت کامل قطور در دیواره چشم بر اثر اجسام سخت یا آسیب با نیرویی ناشی از شی با لبه ضخیم می باشد.
ترومای نافذ چشم: ترومای نافذ چشم عبارتست از آسیبی به چشم که منجر به جراحت ورودی و یا جسم خارجی درون چشم می گردد.
سوراخ‌شدن چشم: آسیب‌دیدگی که سبب ایجاد زخم ورودی و خروجی در چشم می شود، از جمله یک شئ گلوله‌ای شکل که وارد مکانی می شود و از مکانی دیگر خارج می شود.
کاتاراکت یا آب مروارید: وضعیتی که سبب تار شدن عدسی چشم گردیده و قدرت بینایی شخص را کاهش می دهد درست است که آب مروارید معمولا رابطه مستقیمی با پیری دارد البته ممکن است بر اثر تروما نیز تشدید گردد.
عفونت: بخش اعظمی از انواع عفونت‌ها می توانند سبب از دست دادن بینایی شوند و جهت محافظت سایر اعضای بدن در برابر عفونت لازم است که چشم تخلیه گردد بیماری زونا، یوئیت چشمی، جراحت زخم قرنیه و غیره از جمله عوارض تخلیه چشم می باشند.
خون ریزی زجاجیه: خون ریزی در حفره زجاجیه در قسمت جلوی شبکیه چشم قادر است بر اثر بیماری و یا آسیب دیدگی ایجاد شود.
اندوفتالمیت: یک عفونت باکتریایی داخل در چشم می باشد که اکثر اوقات در نتیجه آسیب دیدگی چشم به وجود می آید.
هزینه ساخت پروتزهای چشمی چقدر است؟
این مرکز هزینه پروتز چشم مصنوعی را به طور مخصوص می‌سازد این پروتزها در حضور بیمار و با استفاده از یک عینک یا آکریلیک مخصوص ساخته می شود. مهم ترین مقصود این مرکز بدست آمدن بهترین نتیجه ها برای بیماران است.
برای خارج کردن چشم مصدوم دو شیوه جراحی وجود دارد نوع جراحی که بر روی چشم مریض شکل می گیرد بر تعیین پروتز چشم تاثیر گذار می باشد این دو شیوه جراحی از قرار زیر هستند:
عمل تخلیه چشم: در این شیوه جراحی، بخش ژله ای شکل چشم بیرون آورده می شود این عمل از روش ایجاد یک برش در جلوی چشم ایجاد می شود. ولی بافت‌های بخش خارجی چشم و کاسه چشم تخلیه نمی شوند.
عمل هسته برداری: در‌این روش، کل چشم (مردمک دایره‌ای شکل چشم) برش داده می شود و چشم از کاسه تخلیه می شود.
پزشک معالج براساس موارد ذیل تصمیم می گیرد که کدام روش جراحی پروتز چشم را مورد استفاده قرار دهد:
- نوع وضعیت چشمی که دارید
- میزان جراحت وارد شده به چشم
توصیه های پزشکی در خصوص پروتز چشم
- همیشه با دستان تمیز به پروتز های چشم خویش دست بزنید.
- اطراف خود را چک کنید تا از این که پروتزها آسیب نمی‌بینند یا در صورت افتادن گم نمی شوند مطمئن گردید.
- دستکاری بیش از حد پروتزها منجربه سوزش و درناژ مضاعف می‌گردد پروتز را فقط مطابق دستور چشم پزشک در آورید.
- همیشه پلک‌های خود را ببندید و آنها را به سمت بینی تمیز نمائید پاک کردن آنان در جهت بالا ممکن است سبب خارج شدن لبه پروتز شود.
- چانه خود را به سمت شخصی که با وی صحبت می کنید ببرید. علاوه بر چشم‌ها، سرو شانه های خود را تکان دهید تا ظاهر شما طبیعی تر به نظر برسید.
- پروتز های چشم را در دستمال نگه ندارید چون ممکن می باشد به صورت تصادفی از بین بروند.
- پروتزهای چشم را با استفاده از حلال‌ها، مواد ضدعفونی کننده دست یا الکل پاک نکنید چون این مواد شیمیایی ممکن می باشد سبب آسیب دیدگی پروتز و سوکت شوند.
- برای برداشتن پروتئین های اضافی از روی پلک‌ها و مژه‌ها آن ها‌را با آب گرم و یک دستمال پاک نمایید.
نوشتن نظر