آرتروز چیست؟ علائم و روش های درمان آرتروز
آرتروز یک بیماری روماتیسمی همراه با التهاب یک یا چند منطقه از یک مفصل است. غضروف ها دارای بافت نرم و انعطاف پذیری هستند و از استخوان ها لطیف تر می باشند. زمانی که غضروف های محافظ در انتهای استخوان کاهش پیدا کنند باعث به وجود آمدن درد، اختلال و مشکلات بسیاری می شود و سالانه میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به آن مبتلا می‌شوند. در این مقاله به طور کامل به بیماری آرتروز و علائم روماتیسم و روش های درمان آرتروز می پردازیم.
بیماری آرتروز (arthritis) چیست؟
آرتروز نوعی بیماری در ارتباط با درگیری‌های غضروف مفاصل و التهاب آن است که از نوع بیماری های شایع در سیستم اسکلتی عضلانی و بافت‌های اطراف مفصلی است که به تدریج و به مرور زمان غضروف مفصلی را درگیر می کند و باعث تخریب و ایجاد درد شدید به صورت دائمی و یا متغیر، ساییدگی، التهاب، ورم، و محدود شدن حرکات مفاصلی می شود. اگر چه آرتروز می تواند به تمام مفصل های بدن آسیب برساند، ولی در بیشتر مواقع نیز باعث فرسایش در ناحیه لگن زانو و دست ها و ستون مهره ها و فقرات خصوصا گردن و پایین کمر رخ می دهد که با گذر زمان بدتر می شود. معمولا روند این بیماری به کندی پیش می‌رود و تشخیص آن تا قبل از درد و علائم مشهود دشوار است.
آرتروز شدید و حاد با دردهای روزمره و مزمن همراه است که حرکت، رفت و آمد را برای شخص در طول روز دشوار می سازد. در بیماری آرتروز، استخوان های شکننده و ضعیف تر می شوند به همین دلیل احتمال شکنندگی استخوان ها نیز افزایش می یابد. هر سال میلیون ها نفر از تمام نژاد ها در سنین متفاوت به این بیماری به صورت خفیف و یا شدت دار مبتلا می شوند. اما ابتلا به این بیماری با افزایش سن و افراد مسن و 65 سال در زنان، افراد مبتلا به پوکی استخوان، و افراد دارای که از ناتوانی جسمی شایع تر است. بیماری های شایع دیگری که در التهاب و فرسایش مفاصل دخالت دارند عبارتند از: فیبرومیالژیا، آرتروز روماتوئید و لوپوس و نقرس
معرفی 100 نوع بیماری آرتروز
بیماری آرتروز بیش از ۱۰۰ نوع مختلف است که هنوز دقیقا علت این بیماری به صورت دقیق واضح نیست و ممکن است افراد بر اساس شرایط زمینه ای، عوامل خطر ساز مثل عفونت، ویروس یا علل نامشخص به این بیماری مبتلا شوند.
که هر کدام از این علائم درمان های خاص خود را دارند. در علم پزشکی آرتروز به هفت دسته اصلی تقسیم می شود که عبارتند از:
- آرتروز التهابی مثل (آرتروز لگن – آرتروز دست – آرتروز زانو)
- آرتروز عفونی (ورود باکتری‌ها، ویروس‌ها به مفصل که باعث التهاب مفصلی – حساسیت به لمس – تب و لرز – درد شدید)
- آرتروز انقباضی یا مکانیکی (نتیجه شکستگی و صدمات قبالی ایجاد شده در مفاصل)
- درد اسکلتی عضلانی بافت نرم (در اثر استفاده بیش از اندازه از قسمتی از بدن مثل دست، گردن)
- دردهای کمری (ناشی از دیسک کمر حالت نامناسب بدنی نازک شدن استخوان ها)
- بیماری بافت همبند (شامل التهابات در بافت پوست، ماهیچه ها، ریه و کلیه)
دلیل بروز بیماری فرسایش مفصلی
علت دقیق بیماری آرتروز ناشناخته است همچنان که سال ها از عمر بیماری آرتروز می گذرد دلایل بسیار زیادی باعث بروز این بیماری می شوند. اما هنوز علت مشخصی برای بروز این بیماری پیش بینی نشده است و محققان همچنان در حال بررسی علل مشخص برای این بیماری می باشند. از طرفی در طی تحقیقات و پژوهش های به دست آمده عواملی از جمله ژنتیک و سبک زندگی تاثیر گذارترین علت بیماری آرتروز شناخته شده اند. با این حال ظهور این بیماری همچنان غیر قابل پیش بینی است. عواملی از جمله عفونت های مختلف، تضعیف و اختلالات در سیستم ایمنی بدن، عوامل افزایش وزن و چاقی، افزایش سن، آسیب های مفصلی، انتخاب شغل و عوامل مرتبط به محیط کار، اختلال در متابولیسم بدن، جنسیت، اختلال عملکرد سیستم ایمنی بدن، تغذیه نامناسب، عفونت‌ها، بی حرکت کردن طولانی مدت، در بروز بیماری آرتروز تاثیرگذار می باشند.
علائم و نشانه های ابتلا به آرتروز
از آنجا که آرتروز انواع بسیار زیادی دارد نشانه و علائم این بیماری نیز بسیار متفاوت است. بعضی از انواع آن ها با علائمی در بدن به صورت خفیف و یا شدت دار که با بی‌ثباتی مفصل، کاهش دامنه حرکتی و افزایش درد ظاهر شده و بعضی دیگر بدون هیچ علائمی می باشند که به وسیله عکس برداری از مفاصل مشخص می شود. نشانه های بیماری آرتروز عبارتند از :
- خستگی مفرط
- تب
- درد و ورم در مفاصل
- التهاب، تورم و قرمزی
- خشکی و سفتی مفاصل
- اختلال در حرکت
- تحت تاثیر قرار دادن قلب، چشم ها، ریه ها، کلیه ها و پوست
- حس ترق تروق و ایجاد صدا
- حساسیت های استخوانی
- بزرگی استخوانی زانو
- ضعیف شدن ماهیچه‌ها
- شل شدن رباط‌ها
- پارگی غضروف
نحوه تشخیص استئوآرتریت چگونه است؟
برای تشخیص و شناسایی بیماری آرتروز هیچ روش واحدی وجود ندارد. در نتیجه برای شناسایی و تشخیص قطعی آرتروز از انجام نمونه آزمایشات و معاینه کمک می گیرند. در ابتدا با مراجعه به پزشک متخصص انجام معاینات اولیه و انجام سوالاتی نظیر سن، وزن سابقه بیماری و… توسط پزشک پرسیده می شود. در برخی موارد پزشک برای تشخیص دقیق تر آرتروز انجام آزمایشاتی را نظیر آزمایش خون، ادرار، سی تی اسکن، تصویربرداری با اشعه ایکس، ام آر آی، Arthrograph را تجویز می کند. انجام آزمایشات به تعیین نوع آرتروز و جلوگیری از بیماری های مشابه کمک میکند.
آرتروز را چگونه می توان درمان کرد؟
همانطور که می دانید هدف از درمان آرتروز جلوگیری از پیشرفت بیماری حل مشکلات حرکتی، بالا بردن مقاومت مفصل و کم تر شدن درد می باشد. گزینه ها و روش های درمانی جراحی و غیر جراحی بسیاری برای معالجه آرتروز وجود دارد. از جمله داروها (مثل مسکن های خوراکی، موضعی (ماساژ درمانی، لیزر درمانی، ورزش های فیزیکی و طبی مانند فیزیوتراپی، درمان های خانگی، کیسه های آب گرم و سرد، استفاده از حفاظت کننده ها، از مفاصل جز روش های غیر جراحی محسوب می شوند. در صورتی که بیماری با بروز علائم شدیدی از جمله انواع التهاب و اصطکاک مواجه شود و روند بیماری پیشرفت چشم گیری داشته باشد ممکن است روش های جراحی شامل ترمیم مفصل، جایگزینی مفصل و یا فیوژن خشک کردن مفصل تجویز شود.
روش های غیر جراحی و طبیعی برای درمان عبارتند از:
- انجام حرکات و تمرین های منظم و طبی باعث بهبود در حرکات مفصلی شده و به پیشگیری و رشد این بیماری کمک شایعی می کند.
- اصلاح انحرافات در کمر یا کف پا و قرار دادن بدن در شرایط مناسب
- اجتناب حمل و بلند کردن بار و وسایل سنگین
- استفاده از داروها شامل (مسکن – ضد روماتیسمی – کورتیکواستروئیدها – ضدالتهاب)
- کاهش وزن (در نظر گرفتن رژیم غذایی)
- استفاده از روش درمان گیاهی (مثل طب سوزنی)
- استفاده از وسایل کمکی و طبی (استفاده از کفی‌های طبی، عصا و…)
- آب درمانی
راه های پیشگیری از فرسایش مفاصل
همان طور که گفته شد بیماری آرتروز از تنوع بالایی برخوردار است. هر چند پیشگیری از این بیماری امکان پذیر نیست اما با رعایت نکاتی می توان در روند ادامه این بیماری و یا مبتلا شدن آن را کم کرد. عواملی از جمله تغییر در ویژگی های فردی، تغییر در سبک زندگی و عادات روزانه و شرایط زندگی در پیشگیری از آرتروز و افزایش خطر ابتلا می تواند مفید باشد. در ادامه به بیان برخی از راه های پیشگیری از انواع آرتروز میپردازیم.
- تغذیه مناسب: رژیم غذایی سالم (مصرف فراوان سبزیجات و میوه و اجتناب از الکل، قند، مصرف غذاهای چرب و پر کالری و غذاهای غنی از ویتامین های C و E)
- وزن مناسب: وزن خود را در متعادل ترین حالت حفظ کنید زیرا افزایش وزن نقش مهمی در این بیماری دارد.
- تغییر در عادات روزانه و شیوه زندگی (ترک سیگار و عادات سالم)
- انجام حرکات ورزشی مناسب و سبک مثل پیاده روی و انجام حرکت های کششی
- خوابیدن درجای مناسب و اجتناب از خوابیدن بر روی زمین
- پرهیز از نشستن طولانی در ماشین مثلا در ترافیک های شهری و مسافرت
- استفاده از وسایل استاندارد در محیط کار
- دوری از جابه جایی و بلند کردن اجسام سنگی
- خواب کافی (استراحت دادن به ماهیچه‌ها می‌تواند تورم و التهاب را کاهش دهد)
در حال حاضر جلوگیری از روند بیماری آرتروز مزمن غیر ممکن است و معالجه قطعی ندارد. اما با رعایت نکاتی که گفته شد از قبیل انجام برخی درمان‌ها و رعایت نکاتی مثل:
- استفاده از تجهیزات مناسب
- خودداری از انجام کارهای سنگین و غیرضروری
- تقویت دستگاه ایمنی
- گرم نگه داشتن مفاصل
- روش‌های محتاطانه
- رعایت اصول صحیح بدنی
- استفاده کمتر از سطوح شیب‌دار
تا حدی می توان به طور قابل توجهی خطر ابتلا به آرتروز را کاهش دهد. هم چنین علاوه بر رعایت این نکات با تشخیص زود هنگام و مراجعه به پزشک می توان این بیماری را کنترل و مدیریت کرد تا از میزان پیشرفت و درد ناشی، آسیب های بافتی و ورم مفاصل جلوگیری کرد. نشانه های اولیه بیماری مثل سفتی و خشکی مفاصل را نادیده نگیرید و مراجعه به پزشک متخصص و تشخیص زود هنگام دوره درمان را آغاز کرده و تا از آسیب های جدی تر به دیگر نقاط بدن پیشگیری کرده و کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشید.
نوشتن نظر