علت صافی کف پا و راه درمان کف پای تخت چیست؟
صافی کف پا یکی از اختلالات شایع ارتوپدی می باشد که بسیاری از افراد جوامع مختلف با آن رو به رو هستند. در صافی قوس کف پا طول داخلی کف پا کاهش می یابد و به این صورت که در هنگام تحمل وزن، کف پا به صورت کامل با زمین تماسی پیدا می کند. این در حالی است که در پای طبیعی و نرمال، هنگام تحمل وزن فقط قسمت پاشنه، انگشتان، سینه پا و لبه خارجی پا با زمین برخورد می کند و بخش داخلی و وسط پا که قوس طولی را تشکیل می دهد با زمین هیچ گونه تماسی ندارد.
برای تشخیص صافی کف پا فرد می تواند پای خیس خود را بر روی زمین بگذارد اگر جای پا (اثر پا بر روی زمین) به شکل رو به رو نبود فرد پای نرمالی ندارد و حتما برای جلوگیری از عوارض ثانویه، فرد باید به مراکز درمانی مربوطه از جمله کلینیک یکتا مراجعه کند تا در آنجا تدابیر مناسب برای فرد اتخاذ شود.
تشخیص صافی کف پا از طریق معاینه پا، اشعه ایکس یا دیگر تصویر برداری‌ها انجام می شود. برای درمان صافی کف پا میتوان از دارو های مسکن برای کاهش درد، آرتروز حمایت کننده قوس کف پا، ورزش، و فیزیوتراپی بهره مند شد و همچنین عمل جراحی روش درمانی رایجی نیست و صرفا برای عده ای استفاده می گردد که درد یا بد شکلی خیلی شدیدی دارند.
معرفی انواع و اقسام صافی کف پا
عارضه صافی کف پا در دو نوع تقسیم بندی می شود که در ادامه به توضیح آن می پردازیم:
کف پای صصاف قابل انعطاف
صافی کف پا در اکثر افراد از نوع صافی قابل انعطاف یا این که (Flexible flat foot) می باشد. این اشخاص هنگامی که سرپا می ایستند کف پایشان صاف می باشد اما زمانی که روی پنجه پا می ایستند یا وقتی که پایشان را از زمین بلند می کنند قوس کف پا تشکیل می گردد. در واقع اکثرا، این حالت را به هیچ وجه بیمار ندانسته و بیان می کنند همان گونه که شکل صورت آدم ها با یکدیگر تفاوت دارد صافی کف پا قابل انعطاف، در اکثر مواقع زمینه خانوادگی دارد یعنی برادر و خواهران یا فرزندان یا این که یکی از پدر و مادر شخص هم ممکن است این شرایط را داشته باشد صافی کف پا گه گاه در طی بارداری یا در سنین بالا تشکیل می شود.
صافی کف پای اکثر بزرگسالان که از زمان کودکی کف پایشان به طور انعطاف پذیر صاف بوده، عارضه ای موروثی و مربوط به شل بودن عمومی رباط ها می باشد مفصل های سراسر بدن، و نه تنها پای این اشخاص، بلکه معمولا از انعطاف پذیری و امکان حرکت بسیار بالایی برخوردار است.
کف پای تخت غیر قابل انعطاف یا ریجید
برخی اوقات صافی کف پای قابل انعطاف وجود ندارد بدین مفهوم که هنگامی پای بیمار روی زمین نیست هم قوس کف پا دیده نمی شود و یا این که موقعی که شست پای بیمار به بالا می رود هم قوس کف پا ایجاد نمی شود بدین نوع از بیماری، صافی کف پای ریجید یا غیرقابل انعطاف Rigid flat foot می گویند. این نوع صاف شدن کف پا نیاز به دقت بیشتر و معالجه دارد. برخی اوقات صافی کف پا همراه با سفت شدن تاندون آشیل می باشد که در این مواقع هم دکتر معالج توجه بیشتری به این وضعیت می نماید.
صافی کف پا از نوع انعطاف پذیر بسیار شایعتر از نوع انعطاف ناپذیر یا ریجید می باشد.
بررسی علت های ایجاد صافی در کف پا
- معمولا آدم ها با کف پای صاف به دنیا می آیند و این عارضه از دوران تولد با آنها می باشد درست همانند دیگر خصوصیت های فیزیکی که از والدین مان به ارث می بریم کف پای صاف نیز در خانواده به ارث می رسد.
- معمولا کف پای خردسالان کوچک صاف است وقتی که خردسال ها بزرگتر می شوند قوس پای آن ها هنگام ایستادن معلوم می گردد (ولی زمانی که روی نوک انگشتان پا می‌ایستند این قوس بهتر دیده می شود)
- بعضی از شرایطی که سبب به وجود آمدن صافی کف پا می شوند.این مورد ها مشتمل بر:
- تاندون‌های آسیب دیده، ملتهب یا پاره (به ویژه تاندون خلفی تیبیال)
- کشش تدریجی تاندون خلفی تیبیال (به ویژه در خانم‌های بالای 40 ساله رایج می باشد ممکن است پوشیدن کفش پاشنه بلند برای طولانی مدت در به وجود آمدن کف پای صاف نقش داشته باشد).
- آسیب به استخوان پا یا درد مچ پا.
- شرایطی که مفاصل و بافت قابل انعطاف را تحت تاثیر قرار می دهد، از جمله آرتروز
- بعضی شرایط مانند فلج مغزی، بیماری پارکینسون و دیستروفی عضلانی که بر روی اعصاب تاثیر می گذارند منجر می شوند عضله‌ها محکم‌تر و ضعیف‌تر شوند.
بررسی دلایل دیگر مسطح شدن کف پا
این عارضه بیشتر در کسانی دیده می شود که دارای:
- چاقی
- فشار خون بالا
- دیابت
- بارداری
- آرتریت روماتوئید (رماتیسم مفصلی)
- سن بیشتر
- پاهای بزرگتر
آشنایی با روش های درمان قوس کف پا
ورزش درمانی (TE): درمان صافی کف پا با حرکات اصلاحی و ورزش درمانی شامل تمرین های ورزشی کششی و تقویتی برای بازیابی دامنه حرکت و تقویت پا و ماهیچه های آسیب دیده می باشد.
بازآموزی عصبی عضلانی (NMR): به منظور بازیابی ثبات، عملکرد اندام های تحتانی، و بهبود تکنیک ها و عملکرد های حرکتی (به عنوان مثال فعالیت هایی مثل دویدن، پرش، ضربه زدن، یا بالا رفتن از پلکان) معمول در فعالیت های روزمره استفاده می شود.
مدالیتی ها: مشتمل بر استفاده از امواج مافوق صوت، تحریک الکتریکی، یخ درمانی، لیزرتراپی و سایر روش هایی مانند آن برای کاهش درد و التهاب در ناحیه پا و تاندون باشد.
برنامه تمرین های حرکتی خانگی شامل تمرین های تقویتی، کششی و تثبیت کننده شرایط بدن و نیز نکات مرتبط با نحوه انجام آن ها قادر است به فردی که کف پای صاف دارد، در انجام فعالیت ها و وظایف روزمره یاری کرده و سطح عملکرد وی را بهبود بخشد علاوه بر این فیزیوتراپی می‌تواند در موارد ذیل اثر گذار باشد:
- ارائه توصیه های مورد نیاز برای استفاده از کفش طبی
- تجویز و ساخت کفی طبی مطلوب به منظور بهبود شرایط پا و ارجاع بیمار به متخصص پا در صورت نیاز
- یاری به مریض برای کنترل درد
جراحی: ناهنجاری‌های استخوان پا به ندرت با جراحی درمان می گردند این درمان دربرگیرنده درآوردن استخوان، حذف زائده استخوانی(اسپور)، جراحی افزایش طول تاندون و پیوند استخوان می شود. جراحی در مواقعی که درد و یا آسیب های پا خیلی شدید می باشد انجام می گردد و همچنین جراحی قادر است اختلال اصلی را برطرف کند در حالتی که روش های ذکر شده به بهبود شرایط کمکی نکرد نیاز به عمل جراحی افزایش می یابد.
بررسی کف پای تخت در خردسالان
اکثر خردسال ها بین 1 تا 5 سال درگیر صافی کف پا می باشند، اما این بخشی از مراحل رشد طبیعی پاهای آنها می باشد و بیش تر از 95% از این کودک ها در زمان رشد صاحب قوس کف پایی طبیعی می شوند ولی 5% دیگر هم چنان به این عارضه در گیر خواهند بود. در اکثر موردها علت صافی کف پا، سست بودن اتصالات مفصلی بین استخوان های مچ پا می باشد. در این شرایط رباط هایی که استخوان ها را در کنار هم نگه می دارند شل بوده و هنگامی که کودک وزنش روی پایش قرار می دهد کشیده می شوند. هم زمان که آنها رشد کرده و شروع به راه رفتن می کنند، بافت های قابل انعطاف موجود در کف پایشان هم محکم می گردند که این سبب می شود قوس کف پا کم کم شکل بگیرد.
زمانی که یک کودک مبتلا به صافی کف پا میایستد، قوس کف پایش ناپدید می شود البته در هنگام نشستن یا وقتی که کودک روی نوک پنجه هایش میایستد، قوس کف پا مجدد ظاهر می شود. معمولا پدر و مادر یا بقیه اعضا خانواده نگران این هستند که مبادا پایین بودن غیر طبیعی ارتفاع قوس کف پای کودک یا عدم وجود آن باعث ایجاد بد شکلی یا معلولیت های همیشگی در وی می گردد که اما در اکثر زمان ها این نگرانی ها بی مورد می باشد.
عوارض صاف بودن کف پا در بزرگسالان
موارد ذیل از بیماری‌هایی می باشند که به کف پای صاف اکتسابی بزرگسالان مربوط می باشد:
- هم اندازه نبودن پاها: اختلاف طول پاها سبب می شود پای بلندتر برای هم‌اندازه شدن با پای دیگر به قوس کف پا فشار وارد کند که در نتیجه باعث صاف شدن کف پا می شود.
- بارداری: در بارداری تولید الاستین (نوعی پروتئین که منجر به کشسانی پوست و بافت‌های پیوندی می‌شود)که در بدن افزایش میابد که از این طریق باعث صافی کف پا به طور موقت یا دائم می شود.
- سندرم مارفان: سندرم مارفان یک مشکل ژنتیکی می باشد که معمولا در 30 سالگی تشخیص داده می‌شود و روی بافت های پیوندی تاثیر می‌گذارد.
- آرتروز روماتوئید: آرتروز روماتوئید نوعی آرتروز خود ایمنی می باشد که در آن سیستم ایمنی بدن به مفاصل حمله می کند.
- اسکولیوز: اسکولیوز که کج شدگی غیر طبیعی ستون مهره‌ها است که منجر به کج و بی‌ثبات شدن شیوه، راه رفتن و در نهایت صافی کف پای یک جانبه می شود.
نوشتن نظر