مکانوتراپی چیست و کاربرد آن چه می باشد؟
مکانوتراپی از روش های موثر و پرکاربرد برای درمان مشکلات حرکتی است این روش در سال های اخیر در بهبودی بیماران تاثیر گذار بوده است. روش مکانوتراپی قابلیت استفاده را برای بیمارانی دارد که با مشکلات و فعالیت های حرکتی روبرو بوده و یا مدت زمان زیادی در بستر بیماری به سر برده اند در روش مکانوتراپی حرکت دادن قسمت های مختلف بدن بوسيله متخصص فیزیوتراپی انجام می شود. در واقع مکانوتراپی را می توان حرکت درمانی با استفاده از تجهیزات مکانیکی مختلف وسایل و تجهیزات خاصی دانست که هر کدام دارای چندین کارایی می باشند. در این روش با حرکت دادن قسمت های مختلف بدن بیمار از خشک شدن مفصل و سفت شدن مفصل ها جلوگيری می شود.
این روش درمانی از وسایلی مثل دستگاه های ورزشی، دوچرخه ثابت، وزنه، تخته تعادل، فنر، شولدر ويل برای افزایش دامنه حرکتی وسیع تر و حرکت دادن قسمت های مختلف استفاده می شود. یکی از مفیدترین تجهیزات، دوچرخه ثابت می باشد که دارای کاربرد وسیعی است وزنه و فنر نیز برای انجام چندین کارایی مورد استفاده قرار می گیرد تخته تعادل، شولدر ویل یکی دیگر از وسایلی هستند که در انجام تمرینات مربوط به مکانوتراپی از آن استفاده می شود.
به طور کلی هر نوع دستگاهی که بتوان حرکات ورزشی خاصی با آن انجام داد را می توان در مکانوتراپی استفاده کرد این روش برای افرادی نیاز به تحرک و حرکت دارند مناسب است و از درمان خشکی تاندون پیشگیری می کند.
کاربرد و مزایای این روش کدامند؟
از مهم ترین مزایای روش مکانوتراپی توانایی فرد در انجام حرکات روزانه به حالت اولیه و افزایش استقامت عضلانی، بازگرداندن، افزایش دامنه حرکتی و مفاصل است و برای افرادی که به مدت زیادی فاقد حرکت و عدم فعالیت را داشته اند تاثیر و نقش بسیار عمده ای دارد تا به حالت اولیه کارایی بدن نزدیک شوند مزایا و کاربرد این روش عبارتند از:
- مناسب افراد دچار اختلال و نقص حرکتی
- افزایش قدرت
- افزایش دامنه حرکتی
- بالا بردن استقامت عضلانی
- پیشگیری از خشک شدن مفاصل و عضلات
- معالجه ضايعاتی بدن
تجهیزات مورد استفاده در این روش
افرادی که به دلایل متعدد دچار محدوده حرکتی و فعالیت شده اند در قسمت مفاصل و عضلانی دچار کاهش قدرت می شوند. برای بهبود دامنه حرکتی و بازگشت قدرت در توان حرکتی وسیله های موجود در بخش مکانوتراپی استفاده می کنند برخی از این تجهیزات مورد استفاده در مکانوتراپی عبارتند از:
- انجام کشش در حین حرکت (Traction with Movement)
- تخت ترکشن یا کشش الکتریکی (دیجیتالی)
- پارالل یا میله های موازی برای راه رفتن
- شولدر بار یا نرده بان شانه (Shoulder Bar)
- شولدر ویل یا چرخ شانه (Shoulder Wheel)
- فریم یا محفظه فلزی به همراه طناب، قرقره، فنر
آشنایی با چند روش تمرین در مکانوتراپی
در تمرین درمانی یا مکانوتراپی حرکات بسیار متعددی با استفاده از دستگاه های ورزشی مختلف انجام می شود که هر کدام از این حرکات می توانند مزایای مختلفی داشته باشند. در اینجا برخی از تمرینات مربوط به مکانوتراپی معرفی شده اند تا همه افراد بتوانند با نحوه کار ورزش درمانی آشنایی پیدا نمایند.
پارالل (آموزش راه رفتن): روش پارالل نوعی تمرین و ممارست برای راه رفتن است. افرادی که به دلایل متفاوت در توانایی حرکتی محدود می باشند این روش مورد استفاده قرار می گیرد این نوع تمرین برای افرادی که دچار ضایعه نخاعی و یا توانایی راه رفتن را ندارند به وسیله وسایل کمکی مثل واکر حرکت می کنند. این روش می تواند مفید واقع شود. در روش پارالل با استفاده از 2 میله با ارتفاع متفاوت که برای افراد با قدهای مختلف طراحی شده است برای درمان توانایی حرکتی و باز آموزی راه رفتن و افرادی که دچار ضعف حرکتی در اندام تحتانی هستند استفاده می شود.
ست دوچرخه ثابت: یکی از مفیدترین تجهیزات مکانوتراپی دوچرخه ثابت می باشد که دارای کاربرد وسیعی است معمولا ست دوچرخه ثابت می تواند برای همه افراد مورد استفاده قرار بگیرد زیرا دوچرخه ثابت باعث می شود تا تحرک فرد بیشتر شود بدین ترتیب از بروز انواع بیماری های ناشی از کم تحرکی جلوگیری می نماید. بدین ترتیب دوچرخه ثابت می تواند برای حفظ سلامتی افراد بسیار مفید باشد از این وسیله نیز برای تقویت و تحرک پذیری ماهیچه ها و افزایش استقامت آن و در بعضی موارد رفع محدودیت ها استفاده شود. دوچرخه ثابت وسیله مناسبی است که در صورت استفاده صحیح، می تواند باعث افزایش آمادگی جسمانی و بهبود سلامتی و جلوگیری از بیماری های ناشی از کم تحرکی شود.
دوچرخه ثابت وسیله ای بسیاری عالی برای ایجاد تحرک می باشد اما باید توجه داشت که استفاده از آن و یا نحوه صحیح رکاب زدن بر روی آن می بایست کامل رعایت گردد تا منجر به مصدومیت نگردد.
ارگومتر: یکی از دیگر از تجهیزات مفید و پرکاربرد در روش مکانوتراپی ارگومتر است که می توان آن را وسیله ای مانند دوچرخه ثابت نامید اما دوچرخه ثابت برای پا مورد استفاده قرار گرفته اما ارگومتر با رای دست مورد استفاده قرار می گیرد دسته های ارگومتر را می توان با دست به صورت دایره مانند به حرکت درآورد بیماران ام اس و یا افرادی که مبتلا به فلج اندام تحتانی می باشند، از جمله افرادی می باشند که این وسیله نقش مفیدی را برایشان ایفا می کند این دستگاه علاوه کاربرد های فراوان برای بیماران برای دیگر افراد نیز کاربرد دارد. افرادی که به دنبال برنامه تمرینی سبک کم فشار بوده و یا افرادی که به دنبال تغییر در برنامه تمرین هوازی خود می باشند و یا کسانی که تحت باز توانی از یک آسیب یا جراحی در قسمت پا است.
دارگومتر: دارگومتر نیز یکی از تجهیزات به کار برده شده در روش مکانوتراپی است از این وسیله برای به حرکت در آوردن و فعالیت در بازوها به صورت ترکیبی با دستگاه دوچرخه ثابت و یا جداگانه مورد استفاده قرار می گیرد.
دستگاه الیپتیکال: از تجهیزات پرکاربرد دیگر در مکانوتراپی حرکاتی که توسط الیپتیکال انجام می شوند به نوعی تداعی کننده دویدن یا شبیه سازی آن می باشد. برای انجام حرکات مربوط به دستگاه الیپتیکال می توان با توجه به توانایی های بدن خود سطح مناسب را انتخاب نمود. زیرا معمولا این دستگاه دارای سطوح مختلفی بوده که به راحتی قابل تغییر می باشند. بدین ترتیب همه افراد می توانند با هر سطح توانایی از نظر حرکتی از این دستگاه بهره مند شوند دستگاه الیپتیکال می تواند کمک نماید تا بتوان به راحتی و به صورت همزمان اندام های پایین و بالای بدن خود را تقویت نمود دستگاه الیپتیکال هم چنین به افرادی که به بیماری های قلبی و عروقی دچارند و می خواهند قلب سالم تری داشته باشند به بهبود آن کمک می کند که بسیار مناسب می باشد. بدین ترتیب همه افراد می توانند از مزایای مربوط به دستگاه الیپتیکال بهره مند شوند.
تمرین درمانی مقاومتی: روش HUR جز روش های درمانی تخصصی برای انجام تمرینات و امور توان بخشی است. تجهیزات توان بخشی ساخت کشور استرالیا HUR به صورت کاملا تخصصی برای استفاده موثر در امور توان بخشی در سراسر دنیا طراحی شده اند. تکنولوژی به کار رفته در این تجهیزات بر اساس فشار هوا تنظیم می‌شود که اطمینان دهنده بستری قابل اعتماد برای انجام تمرینات مفاصل است. هم چنین استفاده از فشار هوا در تنظیم مقاومت باعث افزایش پیوسته فشار شده که این خود آسیب های ناشی از صدمات ورزشی را به حداقل ممکن می رساند.
شولدر ویل یا چرخ شانه: برای افزایش دامنه حرکتی و چرخشی در مفاصل و قسمت های مختلف بدن از این روش شولدر ویل و یا چرخ شانه استفاده می شود. بیمارانی که با کاهش دامنه حرکتی در قسمت مفصل عضلانی شانه مواجه هستند به وسیله شولدر ویل انجام حرکاتی مثل چرخش های به سمت داخل بردن دست به پشت کمر، چرخش های خارجی مثل بردن دست به پشت سر، بلند کردن باز مورد تمرین قرار می گیرد.
تراکشن یا کشش: از روش ترکشن یا کشش به طور کلی برای ایجاد نیروی کششی استفاده می شود برای درمان بیماری ستون فقرات و اندام تحتانی با ایجاد نیروی کششی بر روی ستون مهره های گردن و دیسک های مهر های کمر و حرکات کشش اندام تحتانی مثل زانو و لگن این روش مورد استفاده قرار می گیرد.
فریم یا محفظه فلزی: به وسیله طناب، فنر و قره قره تعدادی از حرکات ورزشی نرمشی و درمانی مورد نیاز برای بهبود بیمار توسط درمانگر اجرا و تمرین می شود.
نتیجه پایانی درباره روش مکانوتراپی
به طور کلی روش مکانوتراپی روشی است که در آن با استفاده از وسیله و تجهیزات مختلف توسط فیزیوتراپ، حرکت صحیح به روش علمی در قسمت های مختلف بدن بیمار انجام می شود. این روش به طور کلی برای پیشگیری از خشک شدن مفاصل بهبود دستگاه قلبی و عروقی، اختلالات ستون فقرات و از جمله افراد مصدوم که بی تحرک بوده اند و یا دچار ضعف عضلانی می باشند. برای باز گرداندن دامنه حرکتی یا بهبود قدرت حرکت و فعالیت گزینه مناسبی می باشد. روش مکانوتراپی همچنین برای افراد سالمند که دچار ضعف و ناتوانی در عضلات و مفاصل هستند نیز مناسب است.
نوشتن نظر